این روزها تعداد افرادی که نام بیت کوین (Bitcoin) را شنیده‌اند، بسیار بیشتر از افرادی است که حتی یک بار هم اسمی از بیت کوین به گوششان نخورده. اگر در حال خواندن این مطلب هستید، حتما به شکلی نام بیت کوین را شنیده‌اید و حالا به دنبال این هستید که بدانید بیت کوین چیست و چطور کار می‌کند. به زبان ساده، بیت کوین یه رمزارز یا یک ارز رمزنگاری شده است که هیچ حکومت و یا نهاد واسطه‌ای آن را کنترل نمی‌کند و به صورت کاملا غیرمتمرکز اداره می‌شود. برخلاف پول‌هایی که امروزه در دسترس ما قرار دارد و توسط دولت‌ها ایجاد شده و حکومت‌ها بر آن نظارت دارند، بیت کوین توسط هیچ دولتی ایجاد نشده و مواردی مثل تعداد و ماهیت آن به دست بانک‌های مرکزی تعیین نشده است.
معرفی بیت کوین به جهان، قابلیت‌های زیادی را به همراه داشت و مهم‌ترین آنها، استفاده از آن به عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش و همچنین خرید و فروش کالاهای مختلف است. قبل از اینکه به ویژگی‌های مهم و بنیادی بیت کوین بپردازیم، باید بدانیم که بیت کوین چیست و چطور موفق شده به رمزارز برتر بازار ارزهای دیجیتال تبدیل شود. اگر سوالاتی مانند نحوه کارکرد بیت کوین، نحوه خرید و فروش بیت کوین، روش‌های استخراج بیت کوین، روش‌های کسب درآمد از بیت کوین و… ذهن شما را به خود مشغول کرده، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید؛ چرا که قصد داریم به تمام این سوالات پاسخ دهیم و نکات زیاد دیگری را نیز در اختیار شما قرار بدهیم.
بیت کوین (Bitcoin)
بیت کوین نوعی پول دیجیتال است. اما بر خلاف پول‌های رایجی مانند ریال، دلار، یورو و… که هر روز استفاده می‌کنیم و توسط بانک‌های مرکزی کنترل می‌شوند، بیت کوین تحت کنترل هیچ بانکی نیست. در عوض، از آنجایی که همه چیز در بیت کوین دیجیتالی و کامپیوتری است، این رمزارز برتر توسط هزاران کامپیوتر در سراسر جهان اداره می‌شود و شبکه آن به لطف کاربرانی که در شبکه هستند، در حال فعالیت است. افرادی که در شبکه بیت کوین فعالیت می‌کنند نیز توسط فرد یا نهاد خاصی انتخاب نمی‌شوند و تصمیم برای فعالیت در این شبکه، کاملا داوطلبانه و اختیاری است. اگر بخواهیم تعریفی فنی‌تر برای مفهوم بیت کوین ارائه بدهیم، باید بگوییم بیت کوین یک ارز رمزنگاری شده همتا به همتا است که به صورت غیرمتمرکز اداره می‌شود و تمام سابقه آن به صورت زنجیره‌وار، بر روی دفتر کلی به نام بلاک چین ذخیره می‌شود. مهم‌ترین و برجسته‌ترین ویژگی‌های بیت کوین این موارد هستند: بیت کوین قابل سانسور نیست، امکان بیش از یک بار خرج کردن آن وجود ندارد و تراکنش‌های آن در هر زمان و هر مکانی قابل انجام هستند.
پشتوانه بیت کوین چیست؟
یکی از نکات مهم مربوط به ارزهای فیات (همان ریال، دلار، یورو و…) پشتوانه‌ای است که آنها دارند. این پشتوانه توسط دولت هر کشور تعیین می‌شود و می‌تواند مواردی مانند طلا، نفت، گاز، اوراق مالی و… باشد. درواقع می‌توان گفت پشتوانه ارز رایج هر کشور، قدرت اقتصادی آن کشور است. حالا برویم سراغ بیت کوین. همانطور که گفته شد، بیت کوین نه توسط دولتی به وجود آمده و نه توسط دولتی کنترل می‌شود. پس پشتوانه بیت کوین چه چیزی است؟ چه چیزی به بیت کوین اعتبار می‌دهد؟ همانطور که می‌دانید بیت کوین نوعی پول دیجیتال است که وجود فیزیکی ندارد و تمام ماهیت آن را کدهایش تشکیل می‌دهند. بنابراین چیزی که اولین رمزارز معتبر دنیا را ارزشمند می‌کند، استقبال مردم از تکنولوژی آن، به رسمیت شناختن آن و استفاده از آن برای اهداف مختلف است. برای درک بهتر این مطلب مثالی می‌زنیم:
فرض کنید تمامی مردم جهان عدس را به عنوان یک واحد پول بپذیرند و به عنوان مثال برای خریدهایشان عدس مبادله کنند. با این منوال عدس ارزشمند می‌شود در حالی که دولت‌ها عدس را توزیع و کنترل نمی‌کنند و عدس پشتوانه‌ای ندارد. شاید خود عدس به خودی خود ارزش چندانی نداشته باشد؛ اما بنا بر دلایلی، مردم آن را به عنوان یک نوع پول پذیرفته‌اند و در معاملاتشان از آن استفاده می‌کنند و حتی ممکن است برخی به این امید که عدس شایع‌تر و ارزشمندتر می‌شود، به منظور سرمایه گذاری برای آینده عدس نگهداری کنند.
البته مسلم است که داستان بیت کوین و عدس تفاوت بسیار زیادی دارد و دلایلی که باعث پذیرش بیت کوین توسط مردم شده‌اند، دلایل بسیار محکم و مهمی هستند.
بلاک چین بیت کوین چطور کار می‌کند؟
جالب است بدانید بلاک چین به عنوان بزرگ‌ترین اختراع بشر بعد از اینترنت شناخته می‌شود و با این وجود، این تکنولوژی عظیم و جذاب، دیده شدن خود را مدیون بیت کوین است؛ چرا که تکنولوژی بلاک چین برای اولین بار، در وایت پیپر بیت کوین و توسط ساتوشی ناکاموتو معرفی شد. از آنجایی که بیت کوین یک دارایی باارزش است و ماهیت آن به گونه‌ای است که توسط تمام افراد حاضر در شبکه اداره می‌شود، باید محلی برای ذخیره کردن تمام تراکنش‌ها داشته باشد. اگر قرار نباشد پای بانکی برای ذخیره کردن بیت کوین وجود داشته باشد، تراکنش‌های آن باید در محلی امن و مطمئن ذخیره شوند. ساتوشی ناکاموتو برای ذخیره کردن تراکنش‌های بیت کوین، فناوری بلاک چین را معرفی کرد. برای شناخت بهتر این فناوری به مطلب بلاکچین (Blockchain) مراجعه کنید.
اجازه بدهید با مثالی ساده، نحوه عملکرد بلاک چین بیت کوین را توضیح بدهیم:
اگر علی بخواهد یک بیت کوین برای سارا ارسال کند، نمی‌تواند این کار را بدون اطلاع بقیه اعضای شبکه بیت کوین انجام بدهد. اعلامیه تراکنش او برای دیگران هم ارسال می‌شود؛ اگر اطلاعات او صحیح باشد، اعضای شبکه تایید می‌کنند که این تراکنش انجام شود و سابقه ارسال یک بیت کوین از سمت علی برای سارا ، روی شبکه ذخیره می‌شود. حالا، از آنجایی که همه اعضا یک نسخه یکسان از بلاک چین دارند، اطلاعات این تراکنش برای همه آنها ارسال می‌شود و همگی در جریان این تراکنش هستند. بنابراین، امکان سانسور، تغییر سابقه تراکنش‌ها و دست بردن در آنها وجود ندارد.
درواقع، اگر شخصی بخواهد تراکنشی در شبکه بیت کوین داشته باشد، درخواست تراکنش را ارسال می‌کند، اعضای شبکه با بررسی سابقه متوجه می‌شوند که او موجودی کافی برای انجام این تراکنش را دارد یا نه، و در نهایت تراکنش او را معتبر یا غیرمعتبر در نظر می‌گیرند. اگر تراکنشی معتبر باشد، منتظر تایید اعضای شبکه می‌ماند.
استخراج بیت کوین چیست؟
همانطور که گفتیم، برای اینکه یک تراکنش در شبکه بیت کوین انجام شود، باید مورد تایید اعضای شبکه قرار بگیرد. این کار برای جلوگیری از مسائلی مانند تقلب و دوبار خرج کردن دارایی‌های شبکه انجام می‌شود. افرادی در شبکه به طور داوطلبانه تصمیم می‌گیرند مسئولیت تایید کردن تراکنش‌ها را بر عهده بگیرند و در ازای انجام این کار، پاداش دریافت می‌کنند. پاداش این افراد به صورت بیت کوین است؛ یعنی هر فردی که تراکنش‌ها را تایید می‌کند و به شبکه سرویس می‌دهد، پاداش خود را به صورت بیت کوین دریافت می‌کند. فرآیند تکمیل کردن ظرفیت یک بلاک جدید و اضافه کردن آن به بلاک چین، استخراج نام دارد. استخراج بیت کوین باعث ساخته شدن کوین‌های جدید و اضافه شدن آنها به کوین‌های در حال گردش در شبکه می‌شود.
از آنجایی که بیت کوین یک ارز رمزنگاری شده است، تایید تراکنش‌های آن که به صورت توابع پیچیده ریاضی هستند نیاز به قدرت پردازشی بالایی دارد. به همین خاطر، افرادی که تراکنش‌ها را تایید می‌کنند یا همان ماینرها، باید از دستگاه‌های مخصوصی به نام ماینر استفاده کنند و به این طریق، تراکنش‌ها را تایید کرده و پاداش خود را دریافت کنند.
به افرادی که به شبکه بیت کوین سرویس می‌دهند و تراکنش‌ها را تایید می‌کنند، استخراج کننده یا ماینر گفته می‌شود. بیت کوینهایی که استخراج‌کننده‌ها از سیستم پاداش می‌گیرند، در حقیقت به عنوان بیت کوین‌های جدید تولید می‌شوند و توسط ماینرها به بازار تزریق می شود؛ به همین دلیل عمل به دست آوردن Bitcoin توسط انجام محاسبات برای تایید تراکنش‌های شبکه استخراج نامیده می‌شود. ممکن است با خود بگویید دلیل انتخاب نام استخراج برای این فرآیند در بیت کوین چیست ؟ با شنیدن استخراج شاید اولین چیزی که به ذهنتان برسد استخراج طلا و فلزات با ارزش در معدن است و قطعا می‌دانید که کار بسیار سختی است؛ به طوری که عده‌ای در معدن سخت کار می‌کنند و طلا و فلزات ارزشمند را استخراج می‌کنند. از آنجا که تایید تراکنش‌های Bitcoin به دلیل رمزنگاری‌های موجود کار آسانی نیست و به کامپیوترهای بسیار قوی به همراه توان پردازشی بالا نیاز است، به همین جهت نام استخراج را برای این امر برگزیدند.
پاداش استخراج بیت کوین به ازای هر بلاک، در ابتدا و در سال ۲۰۰۹، ۵۰ بیت کوین بوده است. این تعداد هر چهار سال یک بار (به طور دقیق، بعد از استخراج هر ۲۱۰.۰۰۰ بلاک) و طی پدیده‌ای به نام هاوینگ (Halving) نصف می‌شود. چهارمین هاوینگ بیت کوین در سال ۲۰۲۰ رخ داد و پاداش استخراج بیت کوین در حال حاضر یعنی در سال ۲۰۲۰، ۶.۲۵ بیت کوین است.
حالا اگر کسی از شما بپرسد بیت کوین چطور استخراج می‌شود، می‌توانید مختصر و مفید توضیحی درباره استخراج بیت کوین ارائه بدهید.
تعداد بیت کوین‌ها چقدر است؟
تعداد کل بیت کوینهایی که امکان استخراج شدن و اضافه شدن به شبکه دارند، ۲۱.۰۰۰.۰۰۰ عدد است. ساتوشی ناکاموتو در طراحی بیت کوین و مقاله‌ای که منتشر کرد، تعداد محدودی را برای بیت کوین در نظر گرفت که این تعداد ۲۱ میلیون است. در نهایت ۲۱ میلیون بیت کوین وجود خواهد داشت که تا به حال چیزی حدود ۱۸.۳ میلیون بیت کوین استخراج شده است. تخمین زده شده که در سال ۲۱۴۰ تعداد بیت کوین‌ها به ۲۱ میلیون می‌رسد و پس از آن دیگر بیت کوینی به وجود نمی‌آید.
در اقتصاد، ارزش هر چیزی بر اساس میزان کمیابی آن است. قطعا زمانی که دیگر بیت کوینی به وجود نیاید و تعداد آن به ۲۱ میلیون محدود شود، می‌توان انتظار داشت که قیمت Bitcoin افزایش می یابد (حداقل بیشتر از ارزشی که در حال حاضر دارد). البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که تا به امروز (ادریبهشت 1400)، تعداد ۴ میلیون بیت کوین گم شده است و ممکن است این تعداد بیشتر هم شود و در این صورت تعداد بیت کوین های موجود بسیار کمتر خواهد بود.
چند سوال رایج درباره بیت کوین
در حال حاضر بیت کوین محبوب‌ترین ارز دیجیتال است و همچنان با اختلاف، رتبه اول جدول رمزارزها از لحاظ ارزش بازار را به خود اختصاص داده است. درضمن، بیت کوین شناخته‌شده‌ترین رمزارز نیز است ولی با این وجود، ممکن است هنوز سوالاتی درباره این رمزارز ذهن شما را درگیر کرده باشد. در ادامه قصد داریم به تعدادی سوال رایج درباره بیت کوین پاسخ بدهیم:
- آیا قیمت بیت کوین روی قیمت بقیه رمزارزها تاثیر می‌گذارد؟
بیت کوین نمی تواند قیمتی خاصی را برای ارزهای دیجیتال تعیین کند. قیمت هر ارز دیجیتال بر اساس موارد بسیاری از قبیل مقدار کوین های موجود در بازار، توسعه های آن پروژه و … تعیین می شود. اما بیت کوین تاثیر به سزایی در بازار ارزهای دیجیتال دارد و رشد یا کاهش قیمت بیت کوین می تواند تاثیر زیادی بر روی قیمت سایر ارزهای دیجیتال بگذارد و باعث رشد و یا ریزش قیمت آنها شود.
- آیا بیت کوین رایگان وجود دارد؟
مسلما خیر. از آنجایی که ارزش بیت کوین مدام در حال افزایش است و هر روز کاربردهای جدیدی برای آن تعریف می‌شود و همچنین، شرکت‌های مطرح سراسر دنیا روی آن سرمایه گذاری می‌کنند، دلیلی وجود ندارد کسی بیت کوین باارزش خود را به طور رایگان در اختیار شما قرار بدهد. بنابراین، هرجا حرف از بیت کوین رایگان شد، بدانید کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه است!
- چطور با بیت کوین پولدار شویم؟
برای کسب درآمد با استفاده از بیت کوین، راه‌هایی مانند استخراج بیت کوین، ترید بیت کوین، آربیتراژ بیت کوین و… پیش روی شما وجود دارد. اما اگر کسی با وعده «اگر در این پروژه فعالیت کنی بیت کوین رایگان می‌گیری و بیت کوین پولدارت می‌کنه» به سراغ شما آمد، به حرف او اعتماد نکنید. چرا که این روزها پروژه‌های کلاهبرداری بسیاری با وعده پولدار شدن با بیت کوین، از عدم آگاهی افراد تازه‌وارد این حوزه سوءاستفاده می‌کنند و آنها را فریب می‌دهند.
- بیت کوین از کجا میاد؟
بیت کوین طی فرآیند ماینینگ یا استخراج و با حل شدن معادلات پیچیده ریاضی توسط ماینرها به دست می‌آید. ماینرها با داشتن انگیزه دریافت پاداش استخراج (که با بیت کوین پرداخت می‌شود)، تراکنش‌ها را تایید می‌کنند و بیت کوین‌های جدید را به دیگر کوین‌های در گردش شبکه اضافه می‌کنند. هچی دولت، شخص یا سازمانی بیت کوین را تولید نمی کند و بر آن کنترل ندارد.
نتیجه
شما در این مقاله با جزئیات کامل آموختید که بیت کوین چیست و چطور کار می‌کند. بیت کوین برای رسیدن به جایگاهی که امروز دارد، چالش‌های متعددی را پشت سر گذاشته و قطعا برای رسیدن به هدفی که دارد، یعنی پول دیجیتال غیرمتمرکز، هنوز راهی بسیار طولانی در پیش دارد. در حال حاضر و با سرمایه‌گذاری شرکت‌های مطرحی مانند MicroStrategy و PayPal روی بیت کوین، می‌توان امید زیادی به آینده این رمزارز برتر داشت و امیدوار بود بیت کوین موفق به متحول کردن سیستم‌های مالی جهان شود.